Παρασκευή 5 Σεπτεμβρίου 2008

ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ


Ο Παρθενώνας, ναός χτισμένος προς τιμήν της Αθηνάς, προστάτιδας της πόλης της Αθήνας, υπήρξε το αποτέλεσμα της συνεργασίας σημαντικών αρχιτεκτόνων και γλυπτών στα μέσα του 5ου π.Χ. αιώνα.O Παρθενώνας αποτελεί το λαμπρότερο μνημείο της αθηναϊκής πολιτείας και τον κολοφώνα του δωρικού ρυθμού. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 448/7 π.Χ. και τα εγκαίνια έγιναν το 438 π.Χ. στα Μεγάλα Παναθήναια, ενώ ο γλυπτός διάκοσμος περατώθηκε το 433/2 π.Χ. Σύμφωνα με τις πηγές, οι αρχιτέκτονες που εργάστηκαν ήταν ο Ικτίνος, ο Καλλικράτης και πιθανόν ο Φειδίας, που είχε και την ευθύνη του γλυπτού διάκοσμου. Είναι ένας από τους λίγους ολομάρμαρους ελληνικούς ναούς και ο μόνος δωρικός με ανάγλυφες όλες του τις μετόπες. Πολλά τμήματα του γλυπτού διακόσμου, του επιστυλίου και των φατνωμάτων της οροφής έφεραν γραπτό διάκοσμο με κόκκινο, μπλε και χρυσό χρώμα. Χρησιμοποιήθηκε πεντελικό μάρμαρο, εκτός από το στυλοβάτη που κατασκευάστηκε από ασβεστόλιθο.Στο σχέδιο του Παρθενώνα δεν υπάρχει ούτε μία ευθεία γραμμή αλλά παντού συναντάμε απαλές καμπύλες. Στις αναλογίες του συναντάμε τον χρυσό αριθμό Φ και την σχέση α/2α+1. Το οπτικό αποτέλεσμα είναι εκτός από αρμονικό πολλές φορές και απροσδόκητο, μιας και ο Παρθενώνας καταφέρνει να δείχνει εντυπωσιακά μεγαλύτερος από το πραγματικό του μέγεθος χωρίς όμως να βαραίνει τον χώρο! Αν συγκρίνετε το μέγεθός του (69,54μ. μήκος, 30,78μ. πλάτος, 20μ. ύψος) με διάφορα σύγχρονα κτήρια θα δείτε την τεράστια διαφορά που προκαλεί η οπτική εντύπωση. Λέγεται από κάποιους ότι εν μέρει οφείλεται στην ενέργεια που εκπέμπει και μοιάζει με την αντίστοιχη της σελήνης που επίσης την κάνει να μας μοιάζει κάποιες στιγμές τεράστια.
Αλλά και η ίδια η κατασκευή του δεν είναι ακόμα πλήρως γνωστή μιας και υπάρχει πλήθος ενδείξεων μη συμπαγούς θεμελίωσής του σε ασυνήθιστο βάθος 11 μέτρων με ίσως σημαντικό υπόγειο τμήμα ή και θάλαμο. Κάποια σκαλιά που οδηγούν σήμερα στο πουθενά και μια παραλληλόγραμμη καθίζηση του πατώματος του ναού, επιμένουν να θυμίζουν ότι υπήρχαν και άλλοι χώροι και χρήσεις άγνωστες πια σήμερα.Οι κίονες του Παρθενώνα δεν είναι κάθετοι αλλά αν προεκταθούν νοητά προς τα επάνω συναντώνται στα 1852 μέτρα. Ο όγκος της νοητής πυραμίδας που σχηματίζεται είναι ο μισός της μεγάλης πυραμίδας της Αιγύπτου, 45.000.000 ελληνικά κυβικά πόδια. Το πλάτος της βάσης του Παρθενώνα (100 ελληνικά πόδια) αντιστοιχεί σε γωνία ενός δευτερολέπτου της μοίρας στην Ισημερινό.Το κέντρο του Παρθενώνα ισαπέχει από το Θησείο, την Πνύκα, το Μνημείο του Φιλοπάππου, και το κέντρο του ναού του Ολυμπίου Διός τα οποία βρίσκονται σε κορυφές κανονικού οκταγώνου.Λέγεται ότι είναι κτισμένος σε κομβικό σημείο μεγάλων γήινων ενεργειακών ρευμάτων με αποτέλεσμα να λειτουργεί σαν σημείο εκπομπής των ενεργειών αυτών στο χώρο. Λόγω πυραμιδοειδούς όμως σχήματος οι ενέργειες αυτές εκπέμπονται αρκετά ψηλότερα από το έδαφος. Κάποιοι μελετητές υποστηρίζουν ότι η κατασκευή έχει και ενδιαφέρουσες ηλεκτρικές ιδιότητες σαν τεράστιος πυκνωτής αλλά και σαν κεραία. Αυτό θα εξηγούσε και παράξενες αποκλίσεις στα όργανα μετρήσεων γύρω από τον Παρθενώνα. (τα ίδια αναφέρονται και για την μεγάλη πυραμίδα στην Αίγυπτο!).Φήμες θέλουν οι ενεργειακές γραμμές (lay) που περνούν από τον Παρθενώνα να ενώνονται όχι μόνο με όλα τα άλλα σημαντικά αρχαιοελληνικά μνημεία αλλά και με το Stonehedge, την μεγάλη πυραμίδα της Γκίζας αλλά και με τον ναό του Σολομώντα (τέμενος του Ομάρ σήμερα). Λέγεται ότι ο Παρθενώνας και σαν ενεργειακό κομβικό σημείο θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικός σε παγκόσμια κλίμακα.
Ως Έλληνες πρέπει να νιώθουμε, πραγματικά, πολύ περήφανοι για τον πολιτισμό μας. Ήξερες, για παράδειγμα, ότι ο Παρθενώνας αναγνωρίζεται παγκόσμια ως ο θρίαμβος της ελληνικής κλασικής αρχιτεκτονικής;Είναι εκπληκτικό ν' ανακαλύπτεις πόσα μυστικά κρύβονται πίσω από την κατασκευή του! Ο γλύπτης Φειδίας και οι αρχιτέκτονες του Παρθενώνα, ο Ικτίνος και ο Καλλικράτης, εφάρμοσαν κάποιον περίπλοκο μαθηματικό τύπο, στον οποίο βασίστηκε το σχέδιο του ναού.
Ένα αρχαίο μνημείο μας προκαλεί συνήθως μια αίσθηση θαυμασμού. Έχετε όμως σκεφτεί ποτέ ότι θα μπορούσε να αποτελέσει κι έναν πυρήνα ενέργειας, που εξαγνίζει και αναζωογονεί την ψυχή μας, αλλά και ένα μέσο προς την ενόραση και την ανακάλυψη του εαυτού μας;
Η Ελλάδα είναι μια χώρα γεμάτη αρχαιολογικούς χώρους κι εμείς μπορούμε να επωφεληθούμε από μια επίσκεψη σ’ αυτούς, όχι μόνο ικανοποιώντας την αισθητική μας θαυμάζοντας τα μνημεία τους, αλλά αντλώντας και ενέργεια για να εξυψώσουμε την ψυχή μας. Η ενέργεια ενός τέτοιου χώρου μπορεί να μας θεραπεύσει, να μας καθοδηγήσει και να αφυπνίσει μέσα μας δυνατότητες όταν συντονιστούμε μαζί της. Είναι αλήθεια ότι όταν βρισκόμαστε ακόμα και στον πιο μικρό και λιτό αρχαιολογικό χώρο, αισθανόμαστε συνήθως δέος. Πατάμε ως επισκέπτες πάνω στη γη όπου κάποτε έζησαν άλλοι άνθρωποι, πρόγονοι και μακρινοί συγγενείς μας. Το πρώτο δίδαγμα που μας δίνει ένας τέτοιος χώρος, άλλωστε, είναι η παροδικότητα, μια αίσθηση που είναι ισχυρή και συνήθως μας προκαλεί θλίψη. Εκτός όμως από αυτή την αίσθηση του φθαρτού που μας συγκλονίζει, ο περισσότερος κόσμος δεν γνωρίζει πώς να αντιμετωπίσει το θέαμα σε ένα αρχαιολογικό χώρο, ώστε να εκμεταλλευτεί την εμπειρία της επαφής του με αυτή την πηγή της Ιστορίας στον υπέρτατο βαθμό. Γιατί, ένας αρχαιολογικός χώρος είναι, πάνω απ’ όλα, μια περιοχή που εκπέμπει ξεχωριστή ενέργεια, αυτή που πρέπει να αντλήσουμε σε μια επίσκεψή μας εκεί. Κάθε ταξίδι σε αρχαία μνημεία είναι μια δυνατότητα αυτοαποκάλυψης. Το ίδιο το τοπίο του χώρου, τα κτίσματα και η ενέργεια των ανθρώπων που έζησαν εκεί συναντώνται σε έναν ενεργειακό κόμβο από τον οποίο έχουμε να κερδίσουμε πολλά.
Σύμφωνα με το Κέντρο για την παγκόσμια Κληρονομιά της UNESCO, ο Παρθενώνας ως τμήμα του ευρύτερου μνημειακού συμπλέγματος έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο των μνημείων της παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς από τις 11 Σεπτεμβρίου 1987. Ωστόσο, δεν είναι η τυπική πρόσθεση σε έναν κατάλογο εκείνη που κάνει τον Παρθενώνα τμήμα της πολιτισμικής κληρονομιάς. Ως υλικό εγχείρημα είναι η πλέον αξιόπιστη μαρτυρία ενός προηγμένου τεχνολογικά και αισθητικά πολιτισμού, που λίγο-πολύ έχει επηρεάσει σημαντικά την ανάπτυξη του σύγχρονου -"δυτικού", όπως αποκαλείται κόσμου.Στη μακραίωνη ζωή του, γνώρισε ο Παρθενώνας μεγάλες φθορές και καταστροφές. Το χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς εξαφανίστηκε κι ο ναός μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία στην αρχή, σε τουρκικό τέμενος και σε μπαρουταποθήκη αργότερα. Ανεπανόρθωτες καταστροφές προκαλεί η έκρηξη στις 26 Σεπτέμβρη του 1687. Διάφοροι περιηγητές φεύγουν, παίρνοντας μαζί τους στο εξωτερικό πολυάριθμα κομμάτια απ' τα ερείπια του Παρθενώνα.Παρόλες τις καταστροφές, παρόλες τις φθορές του χρόνου, μοναδικό κι απαράμιλλο αριστούργημα παραμένει στο πέρασμα των αιώνων ο ναός της Παρθένου Αθηνάς, το καύχημα του ελληνικού κόσμου.Ποτέ πριν και ποτέ μετά, ο ελληνικός κόσμος δεν έδωσε σε μια τέτοια ασύλληπτη σύνθεση, ένα μνημείο που να εκφράζει τα ιδανικά της πολιτείας, της θρησκείας και της τέχνης, όπου το ανθρώπινο πνεύμα υλοποιείται κι αποκτά μια ορατή, αιώνια μορφή, ενώ την ίδια στιγμή τα υλικά στοιχεία μεταστοιχειώνονται σε φορείς των πιο υψηλών κι ανέκφραστων πνευματικών μηνυμάτων.Tα γλυπτά του Παρθενώνα, γνωστά και ως Ελγίνεια Μάρμαρα, είναι μία μεγάλη συλλογή από μαρμάρινα γλυπτά που μεταφέρθηκαν στην Βρετανία το 1806 από τον Τόμας Μπρους, Ζ' Κόμη του Έλγιν, πρέσβη στην Οθωμανική Αυτοκρατορία από το 1799 μέχρι το 1803. Εκμεταλλευόμενος την Οθωμανική ηγεμονία στην ελληνική επικράτεια, κατάφερε και απέκτησε φιρμάνι για την αποκαθήλωσή τους με σκοπό την μέτρηση και ζωγραφική τους από τον Παρθενώνα από τον Οθωμανό Σουλτάνο και στη συνέχεια προχώρησε στην αφαίρεση και φυγάδευσή τους. Τα γλυπτά αυτά αποθηκεύτηκαν στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου το 1816 και το 1936 τοποθετήθηκαν στην έκθεση Duveen που δημιουργήθηκε για αυτό το σκοπό. Εδώ και δεκαετίες έχουν λάβει χώρα πολλές προσπάθειες γιά την επιστροφή και επανένωση των γλυπτών, με σημαντικότερο το αίτημα που ανέπτυξε κατά τη δεκαετία του '80 ως Υπουργός Πολιτισμού η Μελίνα Μερκούρη.Σε ανακοίνωση που εξέδωσε το Βρετανικό Μουσείο τον Απρίλιο του 2007, αναφέρεται ότι δεν προτίθεται να παραχωρήσει την κυριότητα των Γλυπτών του Παρθενώνα σε ελληνικό μουσείο.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΡΙΚΟΣ

Δεν υπάρχουν σχόλια: