Τετάρτη 24 Δεκεμβρίου 2008

ΔΕΛΦΟΙ Ο ΟΜΦΑΛΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ


Δελφικαί ρήσεις
ΕΠΟΥ ΘΕΩ: Ακολούθα τον θεό.
ΝΟΜΟΥ ΠΕΙΘΟΥ: Να πειθαρχείς στο νόμο.
ΘΕΟΥΣ ΣΕΒΟΥ: Να σέβεσαι τους θεούς.
ΓΟΝΕΙΣ ΑΙΔΟΥ: Να σέβεσαι τους γονείς.
ΗΤΤΩ ΠΕΡΙ ΔΙΚΑΙΟΥ: Να καταβάλεσαι για το δίκαιο.
ΓΝΩΘΙ ΜΑΘΩΝ: Γνώρισε αφού μάθεις.
ΑΚΟΥΣΑΣ ΝΟΕΙ: Κατανόησε αφού ακούσεις.
ΣΑΥΤΟΝ ΙΣΘΙ: Γνώρισε τον εαυτό σου.
ΕΣΤΙΑΝ ΤΙΜΑ: Να τιμάς την εστία σου.
ΑΡΧΕ ΣΕΑΥΤΟΥ: Να κυριαρχείς τον εαυτό σου.
ΦΙΛΟΙΣ ΒΟΗΘΕΙ: Να βοηθάς τους φίλους
ΘΥΜΟΥ ΚΡΑΤΕΙ: Να συγκρατείς τον θυμό σου.
ΟΡΚΩ ΜΗ ΧΡΩ: Να μην ορκίζεσαι.
ΦΙΛΙΑΝ ΑΓΑΠΑ: Να αγαπάς την φιλία
ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΝΤΕΧΟΥ: Να προσηλώνεσαι στην εκπαίδευση σου.
ΣΟΦΙΑΝ ΖΗΤΕΙ: Να αναζητάς την σοφία.
ΨΕΓΕ ΜΗΔΕΝΑ: Να μην κατηγορείς κανέναν
ΕΠΑΙΝΕΙ ΑΡΕΤΗΝ: Να επαινείς την αρετή.
ΠΡΑΤΤΕ ΔΙΚΑΙΑ: Να πράττεις δίκαια.
ΦΙΛΟΙΣ ΕΥΝΝΟΕΙ: Να ευνοείς τους φίλους σου.
ΕΧΘΡΟΥΣ ΑΜΥΝΟΥ: Να προφυλάσσεσαι από τους εχθρούς.
ΕΥΓΕΝΕΙΑΝ ΑΣΚΕΙ: Να είσαι ευγενής
ΚΑΚΙΑΣ ΑΠΕΧΟΥ: Να απέχεις από την κακία
ΕΥΦΗΜΟΣ ΙΣΘΙ: Να έχεις καλή φήμη
ΑΚΟΥΕ ΠΑΝΤΑ: Να ακούς τα πάντα
ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ: Να μην υπερβάλεις
ΧΡΟΝΟΥ ΦΕΙΔΟΥ: Να μην σπαταλάς τον χρόνο
ΥΒΡΙΝ ΜΙΣΕΙ: Να μισείς την ύβρη
ΙΚΕΤΑΣ ΑΙΔΟΥ: Να σέβεσαι τους ικέτες
ΥΙΟΥΣ ΠΑΙΔΕΥΕ: Να εκπαιδεύεις τους υιούς σου
ΕΧΩΝ ΧΑΡΙΖΟΥ: Όταν έχεις να χαρίζεις
ΔΟΛΟΝ ΦΟΒΟΥ: Να φοβάσαι τον δόλο
ΕΥΛΟΓΕΙ ΠΑΝΤΑΣ: Να λες καλά λόγια για όλους
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΓΙΝΟΥ: Να γίνεις φιλόσοφος
ΟΣΙΑ ΚΡΙΝΕ: Να κρίνεις τα όσια
ΓΝΟΥΣ ΠΡΑΤΤΕ: Να πράττεις με επίγνωση
ΦΟΝΟΥ ΑΠΕΧΟΥ: Να μην φονεύεις
ΣΟΦΟΙΣ ΧΡΩ: Να συναναστρέφεσαι με σοφούς
ΗΘΟΣ ΔΟΚΙΜΑΖΕ: Να επιδοκιμάζεις το ήθος
ΥΦΟΡΩ ΜΗΔΕΝΑ: Να μην είσαι καχύποπτος
ΤΕΧΝΗ ΧΡΩ: Να ασκείς την Τέχνη
ΕΥΕΡΓΕΣΙΑΣ ΤΙΜΑ: Να τιμάς τις ευεργεσίες
ΦΘΟΝΕΙ ΜΗΔΕΝΙ: Να μην φθονείς κανέναν
ΕΛΠΙΔΑ ΑΙΝΕΙ: Να δοξάζεις την ελπίδα
ΔΙΑΒΟΛΗΝ ΜΙΣΕΙ: Να μισείς την διαβολή
ΔΙΚΑΙΩΣ ΚΤΩ: Να αποκτάς δίκαια
ΑΓΑΘΟΥΣ ΤΙΜΑ: Να τιμάς τους αγαθούς
ΑΙΣΧΥΝΗΝ ΣΕΒΟΥ: Να σέβεσαι την εντροπή
ΕΥΤΥΧΙΑΝ ΕΥΧΟΥ: Να εύχεσαι ευτυχία
ΕΡΓΑΖΟΥ ΚΤΗΤΑ: Να κοπιάζεις για πράγματα άξια κτήσης
ΕΡΙΝ ΜΙΣΕΙ: Να μισείς την έριδα
ΟΝΕΙΔΟΣ ΕΧΘΑΙΡΕ: Να εχθρεύεσαι τον χλευασμό
ΓΛΩΣΣΑΝ ΙΣΧΕ: Να συγκρατείς την γλώσσα σου
ΥΒΡΙΝ ΑΜΥΝΟΥ: Να προφυλάσσεσαι από την ύβρη
ΚΡΙΝΕ ΔΙΚΑΙΑ: Να κρίνεις δίκαια
ΛΕΓΕ ΕΙΔΩΣ: Να λέγεις γνωρίζοντας
ΒΙΑΣ ΜΗ ΕΧΟΥ: Να μην έχεις βία
ΟΜΙΛΕΙ ΠΡΑΩΣ: Να ομιλείς με πραότητα
ΦΙΛΟΦΡΟΝΕΙ ΠΑΣΙΝ: Να είσαι φιλικός με όλους
ΓΛΩΤΤΗΣ ΑΡΧΕ: Να κυριαρχείς στη γλώσσα σου
ΣΕΑΥΤΟΝ ΟΥ ΠΟΙΕΙ: Να ευεργετείς τον εαυτό σου
ΕΥΠΡΟΣΗΓΟΡΟΣ ΓΙΝΟΥ: Να είσαι ευπροσήγορος
ΑΠΟΚΡΙΝΟΥ ΕΝ ΚΑΙΡΩ: Να αποκρίνεσαι στον κατάλληλο καιρό
ΠΟΝΕΙ ΜΕΤΑ ΔΙΚΑΙΟΥ: Να κοπιάζεις δίκαια
ΠΡΑΤΤΕ ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΩΣ: Να πράττεις με σιγουριά
ΑΜΑΡΤΑΝΩΝ ΜΕΤΑΝΟΕΙ: Όταν σφάλλεις να μετανοείς
ΟΦΘΑΛΜΟΥ ΚΡΑΤΤΕΙ: Να κυριαρχείς των οφθαλμών σου
ΒΟΛΕΥΟΥ ΧΡΗΣΙΜΑ: Να σκέπτεσαι τα χρήσιμα
ΦΙΛΙΑΝ ΦΥΛΑΣΣΕ: Να φυλάσσεις την φιλία
ΕΥΓΝΩΜΩΝ ΓΙΝΟΥ: Να είσαι ευγνώμων
ΟΜΟΝΟΙΑΝ ΔΙΩΚΕ: Να επιδιώκεις την ομόνοια
ΑΡΡΗΤΑ ΜΗ ΛΕΓΕ: Να μην λες τα άρρητα
ΕΧΘΡΑΣ ΔΙΑΛΥΕ: Να διαλύεις τις έχθρες
ΓΗΡΑΣ ΠΡΟΣΔΕΧΟΥ: Να αποδέχεσαι το γήρας
ΕΠΙ ΡΩΜΗ ΜΗ ΚΑΥΧΩ: Να μην καυχιέσαι για την δύναμη σου
ΕΥΦΗΜΙΑΝ ΑΣΚΕΙ: Να επιδιώκεις την καλή φήμη
ΑΠΕΧΘΕΙΑΝ ΦΕΥΓΕ: Να αποφεύγεις την απέχθεια
ΠΛΟΥΤΗ ΔΙΚΑΙΩΣ: Να πλουτίζεις δίκαια
ΚΑΚΙΑΝ ΜΙΣΕΙ: Να μισείς την κακία
ΜΑΝΘΑΝΩΝ ΜΗ ΚΑΜΝΕ: Να μην κουράζεσαι να μαθαίνεις
ΟΥΣ ΤΡΕΦΕΙΣ ΑΓΑΠΑ: Να αγαπάς αυτούς που τρέφεις
ΑΠΟΝΤΙ ΜΗ ΜΑΧΟΥ: Να μην μάχεσαι αυτόν που είναι απών
ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΝ ΑΙΔΟΥ: Να σέβεσαι τους μεγαλύτερους
ΝΕΩΤΕΡΟΝ ΔΙΔΑΣΚΕ: Να διδάσκεις τους νεώτερους
ΠΛΟΥΤΩ ΑΠΟΣΤΕΙ: Να αποστασιοποιείσαι από τον πλούτο
ΣΕΑΥΤΟΝ ΑΙΔΟΥ: Να σέβεσαι τον εαυτό σου
ΜΗ ΑΡΧΕ ΥΒΡΙΖΩΝ: Να μην κυριαρχείς με αλαζονεία
ΠΡΟΓΟΝΟΥΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ: Να στεφανώνεις τους προγόνους σου
ΘΝΗΣΚΕ ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙΔΟΣ: Να πεθαίνεις για την πατρίδα σου
ΕΠΙ ΝΕΚΡΩ ΜΗ ΓΕΛΑ: Να μην περιγελάς τους νεκρούς
ΑΤΥΧΟΥΝΤΙ ΣΥΝΑΧΘΟΥ: Να συμπάσχεις με τον δυστυχή
ΤΥΧΗ ΜΗ ΠΙΣΤΕΥΕ: Να μην πιστεύεις στην τύχη
ΤΕΛΕΥΤΑ ΑΛΥΠΟΣ: Να πεθαίνεις χωρίς λύπη
Σύμφωνα με τον μύθο, οι Δελφοί, το πιο σημαντικό ιερό της Ελλάδος, ήταν το κέντρο του κόσμου, γιατί σ' αυτό εδώ το μέρος συναντήθηκαν οι δύο αετοί, όταν ο Δίας τους άφησε ελεύθερους, τον έναν από την ανατολή και τον άλλον από την δύση.Το μαντείο αρχικά ανήκε στην θεά Γαία, και μόνο όταν ο Απόλλων σκότωσε το παιδί της, το ερπετό Πίθων, έγινε ο δικός του οίκος λατρείας.Ένας άλλος μύθος μας λέει, ότι ο Απόλλων μεταμορφώθηκε σε δελφίνι και οδήγησε ένα Κρητικό πλοίο στο μέρος αυτό, καθοδηγώντας τους ναυτικούς να χτίσουν εκεί το ιερό του (οι Δελφοί πήραν το όνομα τους από την αρχαϊκή λέξη δελφίς = δελφίνι.
Οι Δελφοί αναδείχθηκαν κατά τον έβδομο αιώνα π.Χ., όταν έγινε το κέντρο της Αμφικτιονικής Συμμαχίας.
Το μαντείο. Στα πρώτα χρόνια του μαντείου, η Πυθία ήταν κοπέλα νέα και παρθένος, αλλά αργότερα το μαντείο νομοθέτησε, ότι έπρεπε να είναι άνω των πενήντα ετών και άμεμπτος. Στα χρόνια της ακμής του μαντείου, υπήρχαν τρεις Πυθίες. Στην αρχή, οι απαντήσεις δίνονταν μια φορά τον χρόνο, την έβδομη μέρα του μηνός Βίτσιου (τέλη Φεβρουαρίου και αρχές Μαρτίου), επέτειος της γεννήσεως του Απόλλωνος, αλλά αργότερα στην ακμή του μαντείου, οι απαντήσεις δίνονταν την έβδομη μέρα κάθε μηνός, με εξαίρεση τους τρεις χειμερινούς μήνες, κατά τους οποίους ο Απόλλων πήγαινε στην χώρα των Υπερβορείων. Κατά την διάρκεια της απουσίας του Απόλλωνος, είχε κανονισθεί να εορτάζετε ο θεός Διόνυσος, με γλέντια στο όρος του Παρνασσού και στον ναό.
Για να δώσει η Πυθία απάντηση, μία ακριβής ιεροτελεστία ακολουθείτο. Πρώτον, οι θεόπροποι (η Πυθία και οι ιερείς) καθαρίζονταν στην Κασταλία πηγή, πλήρωναν μια αμοιβή (τον πέλανο) και κατόπιν θυσίαζαν ένα ζώο, στον ναό του Απόλλωνος. Το ζώο έπρεπε να ήταν μικρό και υγιές και πριν την θυσία έριχναν κρύο νερό επάνω του, και αν το ζώο άρχιζε να τρέμει, αυτό ήταν σημάδι ότι ο θεός ήταν παρών και θα έδινε απάντηση.
Η Πυθία τότε προχωρούσε στο κάψιμο ανθών δάφνης και βρώμης, εκεί που υπήρχε η αιώνια φλόγα και μετά κατέβαινε στα υπόγεια άδυτα (Άνδρο), κάτω από το κέντρο του ναού. Οι ιερείς και οι επισκέπτες έμεναν στο επάνω μέρος, σε ένα δωμάτιο, από όπου ο επισκέπτης έκανε την ερώτηση, με δυνατή φωνή.
Η Πυθία αφού έπινε νερό από την πηγή της Κασσοτίδος, μασούσε φύλλα δάφνης και καθισμένη επάνω στο ιερό τρίποδο, το οποίο ήταν πλησίον του ομφαλού, εισέπνεε από την σχισμή. Όταν έπεφτε σε νάρκη, άρχιζε να μιλάει και οι ιερείς έγραφαν και εξηγούσαν τα λεγόμενα της.
Οι απαντήσεις που έδινε το μαντείο ήταν ή κρυπτικές ή διφορούμενες. Ήταν τα σημάδια του θεού.
ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ. Γεννήθηκε στη Λευκάδα όπου και πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Αποφοίτησε από το γυμνάσιο το 1900 και τον επόμενο χρόνο γράφτηκε στην Νομική Σχολή της Αθήνας χωρίς ωστόσο να ολοκληρώσει ποτέ τις νομικές του σπουδές. Τα ενδιαφέροντά του ήταν καθαρά λογοτεχνικά και από νωρίς μελέτησε Όμηρο, Πίνδαρο, Ορφικούς και Πυθαγόρειους, λυρικούς ποιητές, προσωκρατικούς φιλοσόφους, Πλάτωνα, Αισχύλο αλλά και την Αγία Γραφή και ξένους λογοτέχνες όπως τον Ντ' Αννούντσιο. Τα επόμενα χρόνια πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια και στράφηκε στην ποίηση και το θέατρο. Η αρχαιοελληνική πνευματική ατμόσφαιρα απασχόλησε βαθιά τον Σικελιανό και συνέλαβε την ιδέα να δημιουργηθεί στους Δελφούς ένας παγκόσμιος πνευματικός πυρήνας ικανός να συνθέσει τις αντιθέσεις των λαών ("Δελφική Ιδέα"). Για το σκοπό αυτό, ο Σικελιανός, με τη συμπαράσταση και οικονομική αρωγή της γυναίκας του, δίνει πλήθος διαλέξεων και δημοσιεύει μελέτες και άρθρα. Παράλληλα, οργανώνει τις "Δελφικές Εορτές" στους Δελφούς με τις παραστάσεις του Προμηθέα Δεσμώτη (1927) και των Ικέτιδων (1930) του Αισχύλου να ανεβαίνουν στο αρχαίο θέατρο. Η "Δελφική Ιδέα" εκτός από τις αρχαίες παραστάσεις περιελάμβανε και την "Δελφική Ένωση", μια παγκόσμια ένωση για τη συναδέλφωση των λαών, και το "Δελφικό Πανεπιστήμιο", στόχος του οποίου θα ήταν να συνθέσει σε έναν ενιαίο μύθο τις παραδόσεις όλων των λαών. Για τις πρωτοβουλίες αυτές, το 1929, η Ακαδημία Αθηνών απένειμε στο Σικελιανό αργυρό μετάλιο για τη γενναία προσπάθεια αναβίωσης των δελφικών αγώνων. Από το φιλόδοξο αυτό σχέδιο το μόνο που πραγματοποιήθηκε τελικά ήταν οι Δελφικές Εορτές, αλλά και αυτές οδήγησαν σε οικονομική καταστροφή και χωρισμό του ζεύγους, αφού η Εύα Πάλμερ εγκαταστάθηκε από τότε στην Αμερική και επέστρεψε μόνο μετά το θάνατο του ποιητή. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, ο Σικελιανός διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην πνευματική αντίσταση του λαού, με κορυφαία εκδήλωση το ποίημα και το λόγο που εκφώνησε στην κηδεία του Παλαμά το 1943.
Tο 1946 εξελέγη πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών ενώ το 1949 ήταν υποψήφιος για το Βραβείο Νομπέλ. Ο Άγγελος Σικελιανός πέθανε στην Αθήνα το 1951 και τάφηκε στους Δελφούς.
Το προφητικό κέντρο των Δελφών ήταν σημείο αναφοράς για το Πανελλήνιο. Εδώ έκαιγε το ιερόν πυρ, η άσβεστη φλόγα της Εστίας, που είχε ανάψει ο ίδιος ο Απόλλων όταν, αγκυροβολώντας στον κόλπο της Κίρρας, ανηφόρισε μαζί με τους Μινωίτες μελλοντικούς ιερείς του προς την Πυθώ, όπου θεμελίωσε τον ναό του. Ο Ομηρικός Yμνος, που περιγράφει το παραπάνω ταξίδι, θεωρείται από πολλούς η ιδρυτική πράξη του μαντείου. Σύμφωνα με παραλλαγή του μύθου, στην Πυθώ ασκείτο ήδη η μαντική και ο Απόλλων έπρεπε να εκτοπίσει τη Γαία, κατατροπώνοντας τον φοβερό δράκοντα Πύθωνα, φύλακα του μαντείου της. Τα ανασκαφικά δεδομένα παρέχουν έρεισμα για την ύπαρξη ενός μυκηναϊκού οικισμού στην περιοχή, όχι όμως για χώρους λατρείας. Το Κωρύκειο aντρο, σπήλαιο στην κορυφή του Παρνασσού, θεωρείται πως μπορούσε να είχε στεγάσει τις πρώτες προφητικές τελετουργίες.

Δεν υπάρχουν σχόλια: